Göç nedenleri, toplumların sosyo-kültürel, ekonomik ve siyasi yapısıyla doğrudan ilişkilidir. Bununla birlikte insanlık tarihi boyunca yapılan göçlerde; depremler, kuraklık, doğal afetler, terör, işsizlik, din veya etnik ayrımcılık gibi pek çok durum etkili olmuştur. Her ne sebeple olursa olsun bir kişinin veya toplumun yaşamış olduğu topraklardan göç etmesi/göçe zorlanması; göç eden kişileri ve göç alan toplumu fiziksel, sosyal ve psikolojik olarak etkilemektedir. Bunların neden olduğu travmalar ve meydana gelen sağlık sorunları hem göç edenlerin hem de göç alanların üzerinde olumsuz etki göstermektedir.
GÖÇÜN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
Göç etmek, sağlığı göç öncesinde, göç sırasında ve göç edilen yerde olmak üzere üç boyutlu olarak etkiler. Bu boyutların her biri hem göç eden hem de göç alan ülke vatandaşları için ayrı ayrı ele alınması gereken konulardır.
Göç edenler ve göç alanların yaşadıkları sağlık sorunları farklı sebeplerden kaynaklanabilmektedir. Örneğin; göç edilen yerlerdeki sağlık kuruluşlarının ve sağlık insan gücünün yetersiz olması göç alan ülke için sağlık sorunlarına sebep olurken; göç edenlerin sağlık sigortasına sahip olmamaları veya ekonomik kaygılarını sağlıklarından daha önde bulundurmalarından dolayı sağlık sorunları yaşamaktadır.
Göçün, Göç Edenlerin ve Göç Alanların Sağlığı Üzerine Etkileri
Göç edenler, hem göç sırasında hem de ülkelerinden ayrıldıktan sonra pek çok sağlık problemine maruz kalmaktadır. Bireyin daha önce var olan sağlık problemleri, yaşı, cinsiyeti gibi faktörler bu olumsuzlukları arttırabilmektedir. Bununla birlikte göç edilen toplumun kültürüne uyumda güçlüklerin yaşanması, sağlık sorunlarının daha fazla ortaya çıkmasında belirleyici olmaktadır. Göçmenler, içine girilen yeni çevre kendi kültürüne benziyorsa daha az, benzemiyorsa daha fazla uyum sorunu ile karşılaşmaktadır. Bu da kişide stres başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Bununla beraber göç edilen yerlerde karşılaşılan iletişim sorunları, sağlık hizmetine ulaşamama ve göçmenlere uygulanan dışlayıcı politikalar da yaşanan sağlık sorunlarının artmasına neden olmaktadır. Göç sırasında maruz kalınan şiddet, kötü hava koşulları ve beslenme güçlükleri de göç edenlerin sağlığını olumsuz etkilemektedir.
Göçmenlere Yönelik Tutum ve Davranışlar
Göçmen nüfusunun artışı ve göçmenlerin günlük hayatta daha fazla yer almaya başlaması yerli halkın göçmenler hakkındaki görüşlerini de etkilemektedir. Göçmenlere yönelik toplumda özellikle ahlaki normlar, kültürel yapı ve ekonomik yük gibi konularda negatif tutum ve tehdit algısı oluşabilmektedir. Sağlık hizmetlerinde de personelin göçmen bireylere karşı uygun olmayan davranış sergilemesi ya da etnik ve kültürel ayrımcılık uygulaması göçmen hastalarla etkileşime girerken tıbbi karar ve bakım davranışlarını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu olumsuz tutumlar nedeniyle göçmenlerin tedaviye uyumları güçleşmekte, sağlık hizmetlerinden
yararlanma oranları azalmakta, fiziksel ve ruhsal sağlıkları olumsuz etkilenmektedir.
Göçmen Kadınlar ve Sağlık Sorunları
Göçmen nüfusunun hızlı artışı sosyolojik bir gerçektir. Göç edilen toplumda dışlanmaya da neden olacağı ve göçmenlerin sağlık hizmetlerine ulaşırken sorunlar yaşaması göçmen kadınların üreme sağlığını daha da önemli hale getirmektedir. Kadınlar, normal hayatta da sadece cinsiyetleri nedeniyle menstrual siklus, gebelik, doğum ve menapoz gibi fizyolojik süreçlerden geçmektedir. Bu dönemlerde hastalık ya da ölüm gibi durumlarla daha sık karşılaşmakta ve daha nitelikli sağlık bakımına gereksinim duymaktadırlar. Göçmenler için bu fizyolojik sorunlar sakat doğumlar, kanama nedenli ölümler, ciddi enfeksiyonlar gibi daha ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir.
Göçmen kadınların yaşadığı bu üreme sağlığı sorunlarını bir sonraki yazımızda daha geniş ele alacağız. Lütfen göçmenlerin sağlığı hakkında soru sormaktan çekinmeyin. Yorumlarınız ve fikirleriniz nelerdir? Sağlık hizmetine ihtiyacı olan herhangi bir göçmen görüyor musunuz? Ülkenizin göçmen sağlığı politikaları hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınız yeni makaleler yazmamızda bize yol gösterecektir. Yorumlarınızı bize [email protected] adresinden veya sosyal medya hesaplarımızdan iletebilirsiniz. Okuduğunuz için teşekkürler.
KAYNAKÇA
• Düşünder, T.A., & Çilingir, S.Y. (2017). Göçmenlere karşı kötümserlik artıyor mu? Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. Erişim:02.04.2017.http://www.tepav.org.tr/upload/files/14845693013.Gocmenlere_Karsi_Kotumserlik_Artiyor_Mu.pdf
• Dias, S., Gama, A., Cargaleiro, H., & Martins, M.O. (2012). Health workers’ attitudes toward ımmigrant patients: A cross-sectional survey in primary health care services. Human Resources for Health, 10: 14, 1-6.
• Çaman, K.Ö., & Özvarış, Ş.B. (2010). Uluslararası göç ve kadın sağlığı. Sağlık ve Toplum, 20 (4), 3-13.
• Türk Tabipleri Birliği Yayınları (TTB) Ankara. (2016). Savaş, göç ve sağlık. Erişim: 18.03.2017. https://www.ttb.org.tr/kutuphane/siginmacilar_rpr.pdf
• Yıldırımkaya, G. (2014). Göçmenler ve üreme sağlığı riskleri. Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı. Görünüm. Ocak, 1-5.
• Gündüz, M. ve Yetim, N. (1996). “Terör ve Göç”, ΙΙ. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiriler Kitabı, 109-115)
• Topçu, S. ve Beşer, A. (2006). “Göç ve Sağlık”, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(3): 37-42.
• Aksoy, Z. (2012). “Uluslararası Göç ve Kültülerarası İletişim”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(20): 292-303.
• Korkmaz Çiçek, A. (2014). “Sığınmacıların Sağlık ve Hemşirelik Hizmetlerine Yarattığı Sorunlar”, Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1 (1): 37-41.
• Çalım İldam, S., Kavlak, O. ve Sevil, Ü. (2012). “Evrensel Bir Sorun: Göç Eden Kadınların Sağlığı ve Sağlık Hizmetlerinde Yaşanan Dil Engeli”, Sağlık ve Toplum, 22(2): 11-19.
• Ertem, M. (2015). “Göç ve Sağlık”, www.hasuder.org.tr/hsg/wp-content/uploads/2015/…/göç-vesağlık.pdf, (13.02.2016).
• Gümüş, Y. ve Bilgili, N. (2015). “Göçün Sağlık Üzerindeki Etkileri”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1), 63-66.
FOTO 1. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/-suriyenin-goc-bilancosu-13-milyon-multeci-ve-siginmaci/594747
