Türkiye’de Bulunan Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonu ve Eğitime Erişimi

Göç hareketliliğinin kalbinde yer alan bir ülke olarak Türkiye, Suriye’de 2011 Mart ayı itibariyle başlamış olan iç savaştan derin bir şekilde etkilenmiştir. Kritik bir coğrafyada yer alması, göç alımını kabul etmesi hasebiyle göç hareketliliğini kendisine çekip Suriye göçünün odak noktası haline gelmiştir. Türkiye’nin Suriye zorunlu göçü ile teması yeni sorun ve süreçleri beraberinde getirmiş, bu bağlamda Türkiye’de bulunan Suriyeli göçmenlerin entegrasyonu da önemli bir konu haline gelmiştir. 

Türkiye’de geçici koruma statüsünde bulunan Suriyelilerin entegrasyonunun en temel amacı, içinde yaşadıkları toplumla uyum içerisinde olmaları ve yaşamlarını idame ettirebilmeleridir. Bu bağlamda başarılı bir entegrasyon; göç alan toplum ve göçmen arasındaki sosyal bağın güçlendirilmesini, Suriyeli öğrencilerin eğitim süreçlerini, Türkiye işgücü piyasasındaki konumlarını ve daha fazlasını kapsamaktadır. Suriyelilerin entegrasyonu konusunda; kültürel entegrasyon, eğitime entegrasyon, emek piyasasına entegrasyon gibi alanlara bütüncül yaklaşılması gerekmektedir. Ancak Suriyeli öğrencilerin Türk eğitim sistemine entegrasyonu tüm bu alanlardan -dil öğrenimi, sosyal hayata atılma, rahatlıkla iletişim kurabilme, bağımsız hareket edebilme nedenlerinden ötürü- daha ehemmiyetlidir. 

Bu bağlamda Suriyeli öğrencilerin eğitime entegrasyonuna bakıldığında karşılaşılan en büyük zorluğun dil sorunu olduğu söylenebilir. Dil problemi; öğrencinin eğitim aldığı dili anlamamasına/ yeterince anlamamasına, eğitim sürecinde sınıf arkadaşlarından geri kalmasına, sınıf içi çeşitli etkinliklere katılamamasına, iletişim kurmada zorlanmasına ve tüm bu sebeplerin sonucunda uyum sağlayamamasına neden olmaktadır. Dolayısıyla Türkçenin bilinmesi Suriyeli göçmenlerin genelde entegrasyonları için özelde eğitime entegrasyonları için en önemli unsurdur. 

Dil probleminin yanı sıra Suriyeli öğrencilerin eğitime erişiminde de çeşitli engeller bulunmakta ve bu durumda Türk eğitim sitemine uyum sağlamalarını zorlaştırmaktadır. Suriyeli çocukların eğitime erişimlerinde karşılaştıkları zorlukların başında; çocuğun aile

bütçesine katkı sağlamak amacıyla çalışma hayatına atılması yer almaktadır. Suriyeli göçmenlerin iş piyasasında yaşadıkları zorluklar, ağır çalışma koşulları (düşük bütçe, uzun çalışma saatleri) Suriyeli çocukların çalışma hayatına çocuk yaşta atılmasına bir diğer deyişle çocuk işçiliğine neden olmaktadır. Bu durumda Türkiye’de bulunan Suriyeli göçmenlerin eğitim oranlarını düşürmekte, eğitime entegrasyonun sağlanmasını olumsuz yönde etkilemektedir.

Suriyeli ailelerin okul kaydı konusundaki bilgi eksikliği ve hakların bilinmemesi de Suriyeli çocukların eğitime erişimini zorlaştıran bir diğer önemli husustur. Suriyeli ailelerin okul kayıtları ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması, haklara erişimde karşılaştıkları zorluklar eğitim çağındaki çocuklarının eğitim hayatına dahil olmamasına neden olmaktadır. Bu durumda başarılı bir entegrasyon için Suriyeli çocukların sahip olduğu hakların şeffaf bir biçimde aileye anlatılması gerektiğini göstermektedir.

Sonuçta Türkiye’ye zorunlu göç kapsamında göç etmiş olan Suriyeli göçmenlerin eğitime entegrasyonu; Türkçeye vakıf olup yaşamlarını bir başkasına ihtiyaç duymadan idame ettirebilmeleri için, haklarını ve yükümlülüklerini doğru bir şekilde öğrenebilmeleri için, ev sahibi ülke vatandaşlarına uyum sağlayabilmeleri için, gelecekte kayıt dışı işlerde çalışan Suriyeli nüfusun oranının düşebilmesi ve çalışma koşullarının iyileşebilmesi için önemlidir. 

 

KAYNAKÇA

• Çerçi, A. & Canalıcı, M. (2019). Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeli Öğrencilerin Türk Eğitim Sistemine Entegrasyon Sürecinde Yaşadığı İletişim Sorunları. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1).

• Esen, S. (2020). Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonu (Uyumu) ve Yaşanan Sorunlar (Konya İli Örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.

      Özgüzel, S. (Ed.). (2019). Türkiye’de Sığınmacı Çocukların Eğitimi ve Entegrasyonu. Ankara: Eğitim        Yöneticileri ve Uzmanları Derneği Yayınları.

• Şahin, H. (2020). Göç Olgusu, Mülteci Çocukların Eğitimi ve Suriyeli Mülteci Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonu Süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 377-394.

• Şimşek, D. (2019). Türkiye’de Suriyeli Çocukların Eğitime Erişimi: Engeller ve Öneriler. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 17(65), 10-32.

 

       Yazar: Esra Keflioğlu